کتاب – چاپ کتاب

• حسین وش
• 2 دیدگاه

نویسندگان و فرهیختگان گرامی سوالات خود در مورد نحوه ی اخذ مجوز چاپ کتاب، صفحه آرایی، طراحی جلد، استخراج کتاب از پایان نامه و تبدیل پایان نامه به کتاب، هزینه ها و مراحل چاپ کتاب، نحوه ی عقد قرارداد برای چاپ کتاب، نگارش پایان نامه و اکسپت مقالات ای اس ای (ISI) و ای اس سی و چاپ  کتاب در تمام زمینه های مورد نظر با ما تماس بگیرید

کتاب. به مجموعه‌ای از لوح‌های چوبی یا عاجی؛ یا مجموعه‌ای از ورق‌های کاغذ، پوست آهو؛ و یا ماده‌ای مانند آن، اعم از دستنویس یا چاپی که با هم به نخ کشیده یا صحافی شده باشند، کتاب می‌گویند. هر کتاب به‌طور معمول ورقه‌های تا شده و صحافی شده بسیار دارد که حاوی مطالبی است و معمولا از ۴۸ صفحه کمتر نیست و به‌طور مستقل صحافی شده است و به‌صورت غیرادواری منتشر می‌شود (۹: ج ۲، ص ۳۶۹). به کمتر از این مقدار جزوه یا رساله می‌گویند (۶: ذیل “کتاب”). تفاوت کتاب و مجله در این است که مجله نشریه‌ای است باعنوان مشخص که به‌صورت شماره‌ها یا جزوه‌های پیاپی با فاصله زمانی منظم یا غیرمنظم برای مدت نامحدود منتشر می‌شود و حاوی مقالاتی درباره موضوع‌های مختلف است و شماره مسلسل دارد (۶: ذیل “مجله”).

تاریخچه.  تاریخ کتاب قدمت پنج هزار ساله دارد و در روند تکاملی آن چند نقطه اوج و در پی هر یک، دوره‌ای ثبات و تعادل دیده می‌شود که تا نقطه اوج بعدی تداوم داشته و گاه نیز تا مدتی با یکدیگر همپوشانی دارند. گذر از هر مرحله و رسیدن به مرحله بعدی به‌وجود عواملی بستگی داشته است مانند ۱) نیاز جامعه به اطلاعات، ۲) وجود دانش و فناوری مناسب، ۳) وجود تجربه و توانایی‌های لازم، و ۴) توجیه و کارآیی اقتصادی. کتابت با لوح‌های گلی آغاز می‌شود و طی پنج هزار سال در اواخر قرن بیستم در شکل و قالب کتاب‌های الکترونیکی تکامل می‌یابد و همچنان نیز به پویایی خود ادامه می‌دهد.

1. لوح‌های گلی. تمدن شهرنشینی که به اختراع خط منتهی شد، در قسمت جنوبی بین‌النهرین شکل گرفت و به تمدن سومر معروف شد. یکی از نتایج اختراع خط، تعلیم افراد برای خواندن و نوشتن بود (۷: ۱۳، ۱۹). سومری‌ها برای نوشتن از گل‌رس استفاده کردند که در همه جا به وفور یافت می‌شد. از مراحل کار سومریان برای آماده‌سازی گل‌رس به‌منظور نوشتن، اطلاعات دقیقی در دست نیست، ولی از کاوش‌های باستان‌شناسی چنین برمی‌آید که آنان خاک رس را با آب شست‌وشو داده و رسوب آن را تحت‌فشار قرار می‌دادند تا آنکه به‌صورت گرد نرمی درمی‌آمد؛ روی لوح‌های ساخته شده، قبل از آنکه خشک شوند، با کمک ابزاری نوک تیز هر آنچه را می‌خواستند حک می‌کردند (۷: ۲۰). این نظام در حدود ۲۵۰۰ق.م. به تکامل رسید. بیش از ۹۵ درصد گل‌نوشته‌ها به امور بازرگانی، اداری، و حکومتی مربوط می‌شد (۷: ۲، ۲۱). بعدها، بابلی‌ها و آشوری‌ها آن را توسعه دادند و کم‌کم بر تعداد این لوح‌ها افزوده شد. تجمع لوح‌های گلی، شیوه‌ای را برای نگاهداری و انتظام آنها می‌طلبید. به‌تدریج، آرشیو های نگاهداری لوح‌های گلی ایجاد شد. تنوع موضوعات حک شده بر روی الواح گلی، که دیگر از امور تجاری و حکومتی فراتر رفته و دامنه آن به علومی نظیر ریاضی، طب، و تاریخ‌نگاری کشیده شده بود، باعث شد این آرشیوها، نقش و جایگاه کتابخانه را پیدا کنند (۷: ۲۴-۲۶). کتابخانه آشوربانیپال در نینوا، پایتخت آشوریان، نقطه اوج لوح‌های گلی است(۱: ۲۴، ۲۶، ۴۵، ۳۸؛ ۲: ذیل”کتاب”؛ ۷: ۲۶).

کتاب گلی یا لوح گلی از نیمه هزاره سوم قبل از میلاد به تکامل رسید و مدت ۲۵۰۰ سال از ثبات فنی بدون تغییر برخوردار بود. ظهور خط میخی و خط تصویری و اختراع الفبا توسط فینیقی‌ها، افول لوح‌های گلی را به‌دنبال داشت، زیرا نگارش علائم تصویری یا الفبا بر روی گل دشوار بود. به این ترتیب، نیاز به ماده دیگری بود تا بتوان راحت‌تر بر آن نگاشت (۷: ۲۸).

2. طومارهای پاپیروس. از حدود ۲۰۰۰ق.م. در تمدن بزرگ مصر، نگارش بر صفحاتی از گیاه بَرد آغاز شد که به یونانی به آن پاپیروس می‌گفتند (۴: ۳، ۴؛ ۷: ۲، ۴). ابزار نوشتن بر روی پاپیروس نی یا قلم‌موی آغشته به مرکب بود. پاپیروس برای نگارش کاملا مناسب بود و مرکب به راحتی بر آن نقش می‌بست، به همین دلیل تا مدتی بسیار طولانی، یعنی تا قرن ششم میلادی تداوم یافت، حتی در تمدن یونان هم از پاپیروس برای نوشتن استفاده می‌شد (۷: ۳۶، ۴۰، ۴۲). مصری‌ها کار نگارش را در سطح وسیعی توسعه دادند. آنان حتی “کتاب‌های تصویری” را پدید آوردند. اما، بیشترین اوراق پاپیروس به یک رسم دینی تعلق داشت که بر اساس آن مقداری نوشته‌های مقدس را در قبر بزرگان می‌گذاشتند. این طومارها به کتاب مردگان* معروف است (۴: ۳۸، ۳۹؛ ۷: ۲، ۴۰).

درباره شکل طومار ها در این دوره گفته می‌شود که طول آن به ۶-۷ متر می‌رسید (به ندرت بیش از ۱۰ متر) و زمانی که نسخه خطی پیچیده می‌شد، به شکل استوانه‌ای درمی‌آمد که قطر آن در حدود ۵-۶ سانتی‌متر بود؛ پهنای آن متفاوت و عمومآ کمتر از ۳۰ سانتی‌متر بود (۴: ۴۷-۴۸).

اختراع پاپیروس توسط مصری‌ها، کمک بزرگی برای تکامل کتاب بود. قدیمی‌ترین کاغذ پاپیروس، دو پاپیروس سفید و ننوشته است که در مقبره‌ای داخل جعبه‌ای چوبی متعلق به قرن ۳۰ق.م. پیدا شده‌اند. قدیمی‌ترین کتاب شناخته شده در قالب طومار نیز پاپیروس پریس[۱]  است که تاریخ آن به ۱۹۹۰ق.م. بازمی‌گردد. این کتاب شامل گفته‌های اخلاقی است. داستان سینوهه که آن را باشکوه‌ترین ادبیات مصر خوانده‌اند، نیز یکی از کتاب‌های پاپیروسی کهن مصر است. طب، جراحی، و ریاضیات موضوعات دیگری هستند که در کتاب‌های پاپیروسی به چشم می‌خورند.

پاپیروس، برخلاف لوح‌های گلی، بسیار آسیب‌پذیر است. آتش‌سوزی، سیل، و حتی موجودات ذره‌بینی به راحتی آن را نابود می‌کنند، شاید به همین دلیل است که هیچ مجموعه آرشیوی مهمی از پاپیروس‌های مصر باستان از زیر خاک بیرون نیامده است (۷: ۴۲، ۴۴-۴۵، ۴۷-۴۸).

استفاده از پاپیروس تنها به مصری‌ها تعلق نداشت. در تمدن یونان و روم نیز این گیاه برای نوشتن کاربرد بسیاری پیدا کرد. یونانی‌ها با تکمیل الفبا و افزودن حروف صدادار به آن به پیشرفت نگارش متون مختلف کمک بزرگی کردند. گفته می‌شود در اواخر قرن پنجم و اوایل قرن چهارم ق.م. کتاب به تعداد زیاد در آتن وجود داشت و پیشه‌هایی نظیر کتابفروشی پدید آمده بود و برده‌های باسواد در کتابفروشی‌ها به رونویسی از کتاب‌ها می‌پرداختند. کتابخانه‌های متعددی هم تأسیس شد. نخست کتابخانه‌های شخصی و بعد کتابخانه‌های سلطنتی که البته در انحصار دانشمندان بود (۷: ۶۵-۶۶). کتابخانه اسکندریه (نک: کتابخانه‌های باستان و قرون وسطی) که در اوایل قرن سوم ق.م. تأسیس شد و کالیماخوس یکی از دانشمندان ناظر بر آن بود، و نیز کتابخانه پرگاموم دو نمونه معروف از کتابخانه‌های سلطنتی هستند (۴: ۴۷؛ ۵: ۷؛ ۷: ۶۶-۶۷).استفاده از پاپیروس برای ساخت کتاب در تمدن‌های بزرگ، حتی پس از ظهور مسیحیت نیز رواج داشت. پوست نیز از سال ۱۶۰۰ق.م. برای نوشتن مورداستفاده قرار گرفت و چون بادوام‌تر از پاپیروس بود، انعطاف‌پذیرتر بود، و مرکب را در هر دو طرف به خوبی جذب می‌کرد، به‌تدریج جایگزین پاپیروس شد. بهترین پوست‌های نوشتنی در شهر پرگاموم تولید می‌شد و پارشمن نام داشت. همزمان از چرم و لوح‌های مومی و چوبی و پارچه نیز برای نوشتن استفاده می‌شد (۴: ۴۱؛ ۷: ۵۹-۶۰). کتاب‌های چوبی نیز به اشکال مختلف درست می‌شد و موارد استفاده متعددی داشت، مانند دفترچه یادداشت برای حساب‌ها، آیین ازدواج، تولد، قراردادها و جز آن (۷: ۷۷).

۳٫کُدکس. سومین رویداد مهم در تاریخ تکامل کتاب، اختراع کدکس بود که همان شکل امروزی کتاب است، یعنی صفحات تا خورده پاپیروس، پوست، و مانند آنکه از یک محل به هم دوخته شده‌اند. کتاب‌هایی که به‌صورت لوح‌های گلی بودند به‌تدریج از بین رفتند. طومارهای پاپیروس نیز علی‌رغم دو هزار سال حضور، کم کم کارآیی خود را از دست دادند؛ دشواری جست‌وجو و پیدا کردن مطالب در آنها یکی از دلایل حذف تدریجی آنها بود. کدکس از حدود قرن دوم میلادی قالب مرجّح نگارش متون مذهبی در میان مسیحیان بود و از قرن چهارم رواج عام یافت. برای ساختن کدکس در ابتدا از پاپیروس استفاده می‌شد، اما پاپیروس بسیار شکننده و کم دوام بود و برای چندین بار استفاده مناسب نبود، به همین دلیل پس از مدتی پارشمن جایگزین آن شد (۷: ۷۵).

استفاده از کدکس چندین مزیت داشت: ۱) هر دو طرف آن برای نوشتن مناسب بود، پس صرفه‌جویی در هزینه می‌شد؛ ۲) تولید آن با سرعت و سهولت بیشتری صورت می‌گرفت؛ ۳) یافتن مطالب در آن راحت‌تر بود؛ ۴) تنظیم صفحات و تورق در آن آسان‌تر بود؛ و ۵) سازمان‌دهی و انتظام‌دهی کتابخانه‌ها راحت بود و قرار دادن کدکس بر روی قفسه و طاقچه کتابخانه‌ها به مراتب آسان‌تر از کار با طومار بود (۷: ۸۵).

برای تغییر کتاب از لوح‌های چوبی موم اندود و طومارهای پاپیروس به شکل کدکس قوه تخیل و استعداد بالایی موردنیاز بود. برای ساختن کدکس، اوراق پاپیروس یا پوست‌های بریده شده مانند طومار درازی پشت سر هم قرار نمی‌گیرند، بلکه بر روی یکدیگر قرار می‌گیرند، از وسط تا خورده و از محلِ تا به هم متصل می‌شوند و صفحات بیرونی به‌وسیله جلد، که عمومآ از چرم است، محافظت می‌شود. رسیدن به این مرحله خلاقیت بالایی نیاز داشت. و از همین‌رو، ظهور کدکس تحول مهمی در تاریخ تکامل کتاب به‌شمار می‌رود.

سه تمدن سومر، مصر، و یونان در ابداع و تکامل کتاب نقش اساسی داشتند. سومریان آن را آغاز کرده و با عبور از مصریان، به یونانیان رسید. یونانی‌ها و رومی‌ها در علوم مختلف پیشرفت بسیار داشتند که خود در توسعه کتابت، از ابداع الفبای جدید گرفته تا به‌کارگیری ابزار نگارش نوین، نشر، و ایجاد کتابفروشی و کتابخانه‌ها نقش بسیار داشتند. مسیحیت و اسلام نیز، هر یک، ادیانی بودند که تمدن‌های عظیمی را بنا نهادند.

با ظهور مسیحیت، صومعه‌ها و کلیساهایی ایجاد شد که در هریک اتاق‌هایی وجود داشت که در آنها استنساخ و رونویسی انجیل، کتاب‌های دعا، و متون دیگر صورت می‌گرفت؛ و چنانچه گفته شد، رواج کدکس از جرگه‌های مسیحیان و با هدف نگارش متون مذهبی آغاز شد. دیرها و صومعه‌ها نه تنها محل تولید کتاب بودند، بلکه هریک مجموعه‌های کتاب نیز در اختیار داشتند، که البته بیشتر برای استفاده راهبان بود. “عصر صومعه‌ها” از اوایل قرن شش تا اواخر قرن دوازده ادامه دارد و زمانی است که طی آن صومعه‌ها تولید و انتشار کتاب را در انحصار خود داشتند. چنانچهکاسیودوروس صومعه‌ای در ویواریوم (جنوب ایتالیا) تأسیس کرد که جمع‌آوری و نسخه‌برداری از کتاب‌ها یکی از فعالیت‌های آن بود. بدیهی است رونویسی و نسخه‌برداری از کتاب‌ها ایجاب می‌کرد که معلوم شود در هر صومعه چه کتاب‌هایی وجود دارد؛ به این ترتیب، امر تهیه فهرست از کتاب‌ها نیز آغاز شد (۷: ۱۰۵-۱۱۰؛ ۱۱).

دین اسلام نیز تمدنی را بنا نهادکه در طول چهار قرن، یعنی از قرن هشتم م. تا قرن ۱۱ از لحاظ خلاقیت فکری بر دنیا حکومت می‌کرد، و در این مدت بیش از ده هزار کتاب انتشار یافت. تأسیس کتابخانه‌های متعدد، مانند کتابخانه فاطمیه در قاهره، کتابخانه عباسی در بغداد، و کتابخانه اُمیه در کوردوبا (قُرطَبه)؛ و رونق مشاغلی مانند خوشنویسی، کتاب‌آرایی، تجلید، و صحافی که با هنر عجین شده بود؛ خدمات ارزنده اسلام به تکامل کتاب بود. همچنین باید از وجود کتابفروشی و بازار کتاب در دنیای اسلام نام برد که در بیزانس و غرب مسیحی نامی از آن برده نشده است. گفته می‌شود در قرن دهم در شهر بغداد بازار کتابفروشان با صد مغازه کتابفروشی و لوازم‌التحریرفروشی وجود داشت. همچنین هریک از مدارس و مساجد بزرگ دارای کتابخانه بودند (۷: ۹۰-۹۶، ۱۰۱، ۱۰۳؛ ۱: ۱۰۰-۱۰۱). اما برجسته‌ترین نقش مسلمانان در توسعه و تکامل کتاب، اقتباس صنعت کاغذسازی از ایرانیان، ایجاد نوآوری‌هایی در آن، و انتقال آن به اروپا بود (۷: ۹۲).

در قرن هفتم م. اعراب به ایران حمله کردند و در سمرقند کارخانه‌ای را یافتند که تا آن زمان از آن بی‌اطلاع بودند. کاغذ که پیش از این در چین اختراع شده بود از مسیر تجاری سمرقند به ایران راه یافت و پس از فتح ایران، اعراب نیز با آن آشنا شدند (۴: ۸۰) و به‌دنبال توسعه مرزهای اسلام به اروپا، نخستین کارخانه کاغذسازی در ۱۰۷۴ در محلی در شرق اسپانیا تأسیس شد (۷: ۱۲۳).

4. چاپ. صنعت تولید چندین نسخه از کتاب، نخستین بار مانند صنعت کاغذسازی در قرن ۹ در چین پیدا شد (۲: ذیل “کتاب”؛ ۳: ج ۱، ص ۷۸۵؛ ۴: ۱۵۳)، ولی عملاً سابقه چاپ متون در چین به قرن دوم می‌رسد. در آن زمان چینی‌ها صفحات متن را با حروف برجسته بر روی یک سنگ صاف کنده‌کاری می‌کردند، در این روش حروف گود بودند، اما بعدها حروف را به‌صورت برجسته بر روی صفحات چوب کنده‌کاری می‌کردند، در این روش امکان استفاده مکرر از هر لوح وجود داشت (۱۵۳:۴).

در اروپا و در آغاز عصر چاپ، نخست الواح چوبی یا سنگی برای چاپ متون به‌کار می‌رفت. اگرچه در ابتدا بیشتر تصویر قدیسان چاپ می‌شد و عمومآ بر روی پارچه بود. به این ترتیب تکثیر کتاب با حروف ثابت ادامه یافت، چینی‌ها در قرن ۱۱ حروف متحرک را برای چاپ و تکثیر کتاب ابداع کردند، آنها ابتدا از گل پخته و سپس مس و سرب حروف را ساختند (۴: ۱۵۴، ۱۵۶). مهم‌ترین و مؤثرترین اقدام برای پیشرفت فن چاپ، اختراع حروف متحرک یا قابل انتقال بود که نخست در چین و سپس در اروپا ــ بدون اطلاع از اختراع چینی‌ها ــ صورت گرفت. گوتنبرگ، مخترع چاپ، به همین روش چاپ را در اروپا ابداع کرد.

وی با چاپ سنگی چندین کتاب را تکثیر کرد، از جمله تورات ۳۶سطری و تقویم سال ۱۴۴۸م. (۳: ج ۱، ص ۷۸۵-۷۸۶). کتاب‌هایی که در ایام طفولیت صنعت چاپ تولید شد اینکونابولا* نام دارد، مانند کتاب‌های گوتنبرگ (۹: ج ۲، ص ۳۶۹-۳۷۰).

فن چاپ به سرعت در اروپا رواج پیدا کرد، اما تا ۱۸۰۰ فن چاپ و حروفچینی عمومآ به همان روش گوتنبرگ، یعنی به‌وسیله ماشین دستی انجام می‌شد و کاغذ هم به‌وسیله دست ساخته می‌شد. در۱۸۱۰ نیروی بخار توسط کونیک در چاپ به‌کار گرفته شد و ماشین‌های کاغذسازی نیز به‌تدریج ابداع و فراگیر شدند. از نیمه دوم قرن بیستم چاپ افست، به‌تدریج، جایگزین چاپ برجسته شد. به این ترتیب کار چاپ کتاب با سهولت و سرعت بیشتری صورت گرفت. از ۱۸۴۰-۱۹۴۰ افزایش قابل توجهی در سرعت و کمیت کتاب‌های چاپی به‌وجود آمد که نتیجه پیشرفت فناوری بود. مکانیزه شدن حروفچینی، صحافی، و نوشتن (با استفاده از ماشین تحریر)، تهیه تصاویر چاپی با روش عکسبرداری و ماشین‌های چاپ سیلندری و دوّار از جمله این پیشرفت‌ها بود. ماشین‌های جدید حروفچینی، مانند لاینوتایپ و مونوتایپ که در ۱۸۹۰ ابداع شد نیز نقش مهمی در افزایش تولید کتاب داشت (۷: ۲۸)، صحافی کتاب هم که تا قرن ۱۸ توسط کتابفروشان و یا خریداران کتاب انجام می‌شد، از حدود ۱۸۸۰ توسط ماشین صورت گرفت (۷: ۱۹۲، ۲۰۸).

با افزایش تعداد کتاب‌های چاپ شده، نهادهای اجتماعی جدیدی را شاهد هستیم؛ مؤسساتی مانند باشگاه کتاب، که کتاب‌ها را از طریق پست برای اعضا ارسال می‌کردند؛ کتابخانه‌های شهری که کتاب را رایگان به علاقه‌مندان امانت می‌دادند؛ و کتابخانه‌های عمومی، از جمله این نهادها بودند. ظهور رایانه و استفاده از آن در فرایند چاپ کتاب، عامل مهم دیگری بود که در دهه‌های آخر قرن بیستم جایگزین ماشین‌های چاپ شد (۷: ۲۹، ۲۰۶).

5. کتاب الکترونیکی. با ظهور رایانه، روش نوینی برای تولید کتاب ایجاد شد که با شیوه‌های پیشین هیچ گونه وجه مشترکی ندارد. در این روش، از مرکب و کاغذ و ماشین چاپ استفاده نمی‌شود، حتی شکل و قالب کتاب‌های تولیدشده با این روش، با کتاب‌های مرسوم، متفاوت است. این قبیل کتاب‌ها، کتاب الکترونیکی نام گرفته‌اند. در تعریف کتاب الکترونیکی می‌توان گفت: کتاب الکترونیکی یا کتاب رایانه‌ای نوعی متن دیجیتال است که بر روی لوح فشرده ذخیره و منتشر شده است و می‌توان آن را از طریق شبکه رایانه‌ای به چاپگر یا هر منبع الکترونیکی دیگر انتقال داد. برای خواندن این کتاب نرم‌افزارهای خاص موردنیاز است (۸: ۸۴؛ ۱۰: ج ،۲ ص ۹۹۳؛ ۱۳: ج ۲، ص ۹۸۴). برخی نیز دامنه تعریف را گسترده‌تر کرده‌اند و کتاب شنیداری[۲] را هم که می‌تواند محتوای یک کتاب را ــ به‌جای چاپ ــ بخواند، کتاب الکترونیکی محسوب می‌کنند (۱۰: ج۲، ص ۹۹۳). کتاب‌های الکترونیکی از لحاظ شکل ظاهری هیچ شباهتی به کتاب‌های سنتی ندارند، اگرچه شیوه نشر آنها بسیار شبیه نشر سنتی و اساسآ یکسان است: ناشران الکترونیکی کتاب‌های پیشنهادی از طرف نویسندگان را بررسی، و در صورت تصویب پس از ویرایش و حروفچینی و مراحل دیگر از طریق پایگاه‌های مختلف و با تیراژ معین عرضه می‌کنند (۸: ۸۴).

۵-۱٫ توسعه کتاب‌های الکترونیکی. ظهور کتاب‌های الکترونیکی از دهه ۱۹۶۰ در آزمایشگاه‌ها آغاز شد و این کار با تصاویری روی پرده لامپ اشعه کاتد انجام گرفت که جایگزین تصاویر روی صفحات کاغذی کتاب‌ها شد.

از سال ۱۹۷۱ تغییر شکل متون کلاسیک از چاپی به شکل الکترونیکی برای کتاب‌هایی که مدت حق‌تألیف آنها سپری شده بود، آغاز شد. این اقدام به پروژه گوتنبرگ معروف است و طی آن ۲۵۰ عنوان کتاب به‌صورت الکترونیکی در اینترنت قرار گرفتند؛ آثاری مانند کلیات شکسپیر، جزیره گنج، رباعیات خیام، و فرهنگ لغت >اَمریکن هریتج<[3] . در حال حاضر، دست‌اندرکاران پروژه گوتنبرگ سعی دارند با کاهش هزینه، دستیابی آسان، و گزینش متون خاصی برای کودکان، علاقه و عادت به خواندن را از طریق اینترنت افزایش دهند و نوعی کتابخانه عمومی اینترنتی ایجاد کنند (۱۲). به‌تدریج، تبدیل‌های مشابهی در دیگر جاها آغاز شد، از جمله پروژه بارتلبی در دانشگاه کلمبیا که “به کتابخانه عمومی اینترنت” موسوم شده است. برخی ناشران قدیمی هم شرکت‌هایی با مراکز نرم‌افزاری تشکیل دادند تا کتاب‌های چاپی خود را به قالب دیجیتالی جدید تبدیل کنند (۷: ۲۴۳).

از اواسط دهه ۱۹۸۰ و با ظهور صفحات نمایشی که در دست گرفته می‌شد، کتاب‌های الکترونیکی قابل حمل به‌وجود آمد، در دهه ۱۹۹۰ دستگاه کتابخوان الکترونیکی و رایانه‌های شخصی موسوم به پاوربوک[۴]  به بازار عرضه شدند. انتشار آثار چندرسانه‌ای بر روی لوح فشرده و دی‌وی‌دی قدم بزرگ دیگری بود که به توسعه کتاب‌های الکترونیکی منجر شد. در آخرین دهه قرن بیستم تعداد ناشران الکترونیکی هم رو به افزایش نهاد. در سال ۱۹۹۳ در نمایشگاه کتاب فرانکفورت تعداد ناشران الکترونیکی بسیار زیاد بود و یکی از سالن‌های بزرگ به آنها اختصاص یافته بود (۷: ۲۴۴، ۲۴۵).

۵-۲٫ فرامتن وفرارسانه‌. فرامتن[۵]  شکل جدیدی از نگارش الکترونیکی بود که تحولی عمیق را به همراه داشت. وانی‌وار بوش[۶]  منادی فرامتن به‌شمار می‌رود. وی در ،۱۹۴۵ ماشینی را طراحی می‌کند به‌نام ممکس[۷]  که مانند مغز انسان مطالب را از طریق برقراری ارتباط ذخیره می‌کند. در ،۱۹۶۲ داگلاس سی. اِنگبارت کار وی را دنبال کرد، و سرانجام در ۱۹۶۵ نظامی را ترتیب دادند که قادر بود نوشته‌های غیرترتیبی مربوط به هم را تولید کند که فقط توسط رایانه تولید و خوانده می‌شد، و آن را فرامتن نامیدند. در حقیقت فرامتن مجموعه‌هایی از متن است که با رابط‌های الکترونیکی به هم مرتبط شده‌اند و خواننده مجبور به ارتباط دادن آنها نیست (۷: ۲۴۸). فرامتن امکان دستیابی سریع و گشت‌زنی در انواع مدرک را فراهم می‌کند و می‌توان با کلیک کردن بر روی یک نقطه خاص که به نقطه داغ[۸]  موسوم است، مقاله یا مطلب متناظر با نقطه داغ دیگری را پیدا کرد. نقطه داغ معمولا کلمه یا عبارتی است که زیر آن خط کشیده شده یا درون یک کادر قرار دارد. در فرامتن، ارجاعات به‌گونه‌ای است که دیگر نیازی به نمایه، فهرست مطالب، و فصل‌بندی وجود ندارد (۸: ۷۸).

فرارسانه‌ نیز، فناوری مشابهی است که در آن چندین رسانه در یک زمان به یکدیگر ارتباط داده می‌شوند؛ این ارتباط‌ها علاوه بر متن، حرکات ویدئویی تصاویر، گرافیک، و صوت را نیز شامل می‌شود. مطالب فرامتن و فرارسانه نیز مانند کتاب‌های چاپی برای سطوح و گروه‌های مختلف (مبتدی تا پیشرفته، جوانان، دانشجویان، معلمان، و جز آن) طراحی می‌شود (۷: ۲۵).

آینده. در حدود ۲۵۰۰ سال پیش از میلاد نگارش بر گل‌رس آغاز شد. پانصد سال بعد کاغذ پاپیروس پیدا شد. لوح‌های گلی و طومارهای پاپیروس به مدت دو هزار سال در کنار هم زندگی می‌کردند. اما کدکس در قرن دوم میلادی پدیدار شد و به‌سرعت به‌صورت بهترین شکل کتاب درآمد و تا امروز موقعیت خود را حفظ کرده است؛ کدکس با پیشرفت‌های بعدی نیز سازگار بود، نظیر اقدام گوتنبرگ و چاپ، ظهور نیروهای غیرانسانی برای چاپ و تولید کاغذ، ماشین‌های چاپ، جایگزین شدن حروفچینی رایانه‌ای، و چاپ افست با حروف ریخته‌گری. در ثلث آخر قرن بیستم کتاب دیگری ظهور کرد به‌نام کتاب الکترونیکی. به‌نظر می‌رسد کتاب‌های کاغذی و کتاب‌هایی که روی صفحه رایانه‌ها قرار دارند، مانند لوح‌های گلی و طومارهای پاپیروس مدتی طولانی همزیستی داشته باشند (۷: ۲۵۱-۲۵۲).

کتاب‌های الکترونیکی به سرعت گسترش می‌یابند، زیرا از ویژگی‌هایی برخوردارند که در اقتصاد کتاب و تجارت آن عوامل مهمی محسوب می‌شوند، مانند سهولت انتشار و تکثیر، سهولت و سرعت ویرایش، امکان روزآمدسازی دائمی و آسان، و امکان نشر با شمارگان پایین. افزون بر اینها، قیمت نهایی این نوع کتاب‌ها نیز بسیار کمتر است (۱۰: ج ۲، ص ۹۹۳). علاوه بر این، خریدار می‌تواند فقط بعضی قسمت‌های کتاب را سفارش دهد که باعث کاهش هزینه‌ها می‌شود، همچنین دسترسی به کتاب‌های الکترویکی نیز بسیار آسان و سریع است و ظرف چند دقیقه می‌توان به آن دست یافت (۸: ۶۵-۶۶). البته در کنار آن، کتاب‌های چاپی هم به شکوفایی خود ادامه می‌دهند. آمار کتاب‌های چاپ شده در ۱۹۹۵ نشان می‌دهد که در مقایسه با سال ۱۹۹۴، تولید کتاب‌های چاپی با افزایش همراه بوده است و احتمال می‌رود این افزایش سالانه در حدود ۱/۹ درصد باشد. عرضه کتاب به‌صورت الکترونیکی، تحولی طبیعی و گریزناپذیر در صنعت نشر و ارتباطات علمی است، اما ابزارهای دستیابی به آن باید کامل‌تر شوند و هنوز فناوری‌ها در این زمینه به تکامل لازم نرسیده‌اند و به همین دلیل تجارت کتاب الکترونیکی فعلا نمی‌تواند پابگیرد. این امر علاوه بر فناوری به‌زیرساخت‌های اجتماعی و اقتصادی ویژه‌ای نیاز دارد که دستیابی به آن، امکانات و مقدمات بسیاری را می‌طلبد؛ اساسآ تغییر رفتار اطلاع‌یابی افراد فرایند پیچیده‌ای است و عوامل اجتماعی، فرهنگی، آموزشی، و اقتصادی چندی در آن مؤثر هستند و جایگزینی کامل کتاب سنتی با کتاب‌های الکترونیکی در صورتی میسر است که همه این عوامل فراهم باشند(۱۰: ج ۲، ص ۹۹۸).

در حال حاضر نشر و کتاب الکترونیکی با مسائل مهمی روبه‌روست که برای موفقیت در مبارزه با کتاب‌های سنتی باید برای آنها چاره‌اندیشی کند، مسائلی مانند:

1. نیاز به روش‌های کارآمد در نرم‌افزارهای جست‌وجو، گشت‌زنی[۹] ، ارسال – دریافت، ذخیره، و بازیابی؛
2. مسائل مربوط به حقوق معنوی، اخلاقیات، و استانداردهای مربوط؛
3. روش‌های کارآمدتر برای ادغام اطلاعات موجود در وب و دستیابی به نرم‌افزارهای خارج از وب؛
4. افزایش و بهبود قابلیت “خواندن” متن؛ و
5. ایجاد قابلیتی که بتوان کتاب را در یک دست نگاه داشت و با دست دیگر در آن “تورق” کرد (۷: ۲۴۱؛ ۸: ۹۴).

می‌توان گفت کتاب‌های الکترونیکی رقیب کتاب‌های چاپی نیستند و تا زمانی که نظام جدید انتشارات و توزیع برقرار نشود، دسترسی به رایانه در تمام جهان و برای کلیه افراد میسر نباشد، و همچنین تا زمانی که در مقایسه با کتاب‌های معمولی، جذابیت بیشتری نیابند، عمومیت پیدا نمی‌کند.

مآخذ: ۱) استیپچویچ، الکساندر. کتاب در پویه تاریخ. ترجمه محمدرضا آژیر، حمیدرضا شیخی. مشهد: آستان قدس رضوی، بنیاد پژوهش‌های اسلامی ۱۳۷۳؛ ۲) پورممتاز، علیرضا. فرهنگ کتاب. ذیل “کتاب”؛ ۳) “چاپ”. دایره‌المعارف فارسی] مصاحب[. ج ۱، ص ۷۸۵-۷۸۶؛ ۴) دال، سوند. تاریخ کتاب. ترجمه محمدعلی خاکساری. مشهد: آستان‌قدس‌رضوی، بنیاد پژوهش‌های اسلامی ۱۳۷۲؛ ۵) سلطانی، پوری. “بازسازی کتابخانه اسکندریه”. فصلنامه کتاب. دوره هفتم، ۲ (تابستان ۱۳۷۵): ۷-۱۸؛ ۶) سلطانی، پوری؛ فروردین، راستین. دانشنامه کتابداری و اطلاع‌رسانی. ذیل “کتاب” و “مجله”؛ ۷) کیلگور. فردریک جی. تکامل کتاب. ترجمه علی شکویی.تهران: دبیزش۱۳۸۳؛ ۸) محمدی‌فر، محمدرضا. شیوه‌نامه ویرایش، اصول ویرایش و نشر. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ۱۳۸۱؛

۹) “Book”. Encycopedia of Britanica. Vol.2, PP. 369-370; 10) Cawkell, Tony. “Electrnic Books”. Encycopedia of Library and Information Science. (Dekker). Vol.2, PP.993- 998; 11) “Codex”. [On-line]. Available: www.wikipedia.org/ wiki/codex; 12) Hart, Michael S. “History and Philosophy of Project Gutenbery”. [On-line]. Available: www.gutenberg.org/ 2005/11/14; 13) Hughes,Garol Amn,”E-Books”. Encyclopedia of Library and Information Science.(Dekker).Vol.2,PP.984-989.

آرزو تجلّی

[۱]. Prisse    

[۲]. Audio Book    

[۳]. American Heritage Dictionary   

[۴]. Powerbook

[۵]. Hyper Text   

[۶]. Vannevar Bush   

[۷]. Memex

[۸]. Hotspot

[۹]. Browse    

نویسندگان و فرهیختگان گرامی سوالات خود در مورد نحوه ی اخذ مجوز چاپ کتاب، صفحه آرایی، طراحی جلد، استخراج کتاب از پایان نامه و تبدیل پایان نامه به کتاب، هزینه ها و مراحل چاپ کتاب، نحوه ی عقد قرارداد برای چاپ کتاب، نگارش پایان نامه و اکسپت مقالات ای اس ای (ISI) و ای اس سی و چاپ  کتاب در تمام زمینه های مورد نظر با ما تماس بگیرید

برچسب ها :
• : چاپ کتاب درسی ایران
• ]h\ ;jhf
• ]h\ ;jhfT
• آموزش چاپ کتاب
• ابعاد استاندارد چاپ کتاب
• ابعاد چاپ کتاب
• ابعاد کاغذ برای چاپ کتاب
• ابعاد کتاب
• اخذ مجوز چاپ
• اخذ مجوز چاپ کتاب
• اداره کتاب
• ارزانترین جا برای انتشار کتاب
• ارزانترین جا برای انتشارات کتاب
• ارزانترین جا برای چاپ
• ارزانترین جا برای چاپ کتاب
• اسپانسر برای چاپ کتاب
• استخراج کتاب از پایان نامه
• اسناد اوراق تبلیغاتی
• اطلاعات و برآورد هزینه چاپ کتاب
• اطلاعات و برآورد هزینه چاپ کتاب و پایان نامه
• افست 4رنگ
• افست چهار رنگ
• افست چهاررنگ
• امتیاز چاپ کتاب
• انتشار كتاب
• انتشار کتاب
• انتشارات برای چاپ رمان
• انتشارات برای چاپ کتاب شعر
• انتشارات چاپ کتاب
• انتشارات معتبر برای چاپ کتاب
• اندازه فونت برای کتاب
• انواع چاپ کتاب
• انواع طرح روی جلد کتاب
• انواع قطع چاپ کتاب
• اوراق چاپی اسناد چاپی
• ایا میتوان پایان نامه را کتاب کرد
• ایا میشود پایان نامه را به کتاب تبدیل کرد
• بازاریابی برای کتاب
• برای چاپ کتاب
• برای چاپ کتاب چه باید کرد
• بهترین انتشارات برای چاپ کتاب
• بهترین انتشارات چاپ کتاب اموزشی
• بهترین انتشارات چاپ کتاب شعر
• بهترین روش چاپ کتاب
• بهترین فونت برای چاپ کتاب
• بهترین فونت برای کتاب
• پایان نامه ام را چگونه کتاب کنم
• پایان نامه را چگونه تبدیل به کتاب کنم
• پایگاه چاپ کتاب
• پخش کتاب
• پخش و توزیع کتاب
• پروسه چاپ کتاب
• پیان نامه را چگونه کتاب میکنند
• تابلوسازی کتاب
• تالیف پایان نامه
• تالیف کتاب
• تایپ کتاب
• تبدیل اشعار شخصی به کتاب
• تبدیل پایان نامه به کتاب
• تبدیل پایان نامه به کتاب ابعاد استاندارد کتاب
• تبدیل پایان نامه مدیریتی به کتاب
• تبدیل پایاننامه به کتاب با هزینه کم
• تبلیغات چاپ کتاب
• تبلیغات چاپی
• تجدید چاپ
• تحریر و چاپ کتاب
• ترجمه کتاب
• تعرفه چاپ کتاب
• تعرفه چاپ کتاب شعر
• تعرفه قیمت چاپ رمان
• تغییر پایان نامه به کتاب
• توزیع و پخش کتاب
• تيرا‍‍ژ پايين كتاب
• جدیدترین کتابهای چاپ شده
• جلد پایان نامه
• چ ا پ کتاب
• چا پ کتا ب
• چا پکتاب رایگان
• چا÷ کتاب شعر
• چاپ
• چاپ 4رنگ
• چاپ آسان کتاب
• چاپ آسان کتاب شعر
• چاپ اسناد
• چاپ افست
• چاپ افست 4رنگ
• چاپ افست چهاررنگ
• چاپ افست همزمان 4رنگ
• چاپ افست همزمان چهار رنگ
• چاپ افست همزمان چهاررنگ
• چاپ اوراق
• چاپ اوراق اداریكنيم
• چاپ پایان نامه
• چاپ پایان نامه به صورت کتاب علمی
• چاپ پایان نامه در تعداد کم
• چاپ پایان نامه در تیراژکم
• چاپ تبلیغات در کتاب
• چاپ تبلیغاتی
• چاپ تحریر
• چاپ جلد کتاب
• چاپ چاپ كتاب تيراژ پايين
• چاپ چهار رنگ
• چاپ خانه
• چاپ خانه کتاب افست
• چاپ ديجيتال
• چاپ ديجيتال كتاب
• چاپ ديجيتال كتاب صفحات داخلی
• چاپ ديجيتال کتاب و پایان نامه
• چاپ رایگان کتاب شما
• چاپ رمان
• چاپ رمان شما
• چاپ رنگی کتاب
• چاپ روی کاغذ
• چاپ روی کاغذ تحریر
• چاپ صفحات پایان نامه
• چاپ فوری پایان نامه به صورت کتاب
• چاپ كتاب با هزينه ناشر
• چاپ كتاب بی دردسر
• چاپ كتاب تيراژ پايين
• چاپ كتاب داستان
• چاپ كتاب شعر
• چاپ كتاب ناشر مولف
• چاپ كتاب هاي درسي
• چاپ کاغذ
• چاپ کاغذ تحریر
• چاپ کتاب
• چاپ کتاب ارزان
• چاپ کتاب از اشعار شما
• چاپ کتاب از پاپان نامه
• چاپ کتاب از روی pdf
• چاپ کتاب از روی پایان نامه
• چاپ کتاب ازران و اسان
• چاپ کتاب اسان
• چاپ کتاب افست
• چاپ کتاب انتشارات
• چاپ کتاب با افست چهارر نگ
• چاپ کتاب با فیلم و زینگ
• چاپ کتاب با قیمت پایین
• چاپ کتاب با قیمت کم
• چاپ کتاب با قیمت مناسب
• چاپ کتاب با قیمت همکار
• چاپ کتاب با کیفیت بالا
• چاپ کتاب با نازلترین قیمت
• چاپ کتاب با هزینه شخصی
• چاپ کتاب با هزینه ناشر
• چاپ کتاب بدون مجوز
• چاپ کتاب برای رزومه
• چاپ کتاب تبلیغاتی
• چاپ کتاب تخیلی
• چاپ کتاب ترجمه
• چاپ کتاب ترجه شده
• چاپ کتاب جدید
• چاپ کتاب چهاررنگ
• چاپ کتاب حتی 1 جلد
• چاپ کتاب حتی یک جلد
• چاپ کتاب خود
• چاپ کتاب داستان
• چاپ کتاب داستانی
• چاپ کتاب در آستارا
• چاپ کتاب در اراک
• چاپ کتاب در استان سمنان
• چاپ کتاب در استان فارس
• چاپ کتاب در استان فیروز اباد
• چاپ کتاب در استان کرمان
• چاپ کتاب در استان گلستان
• چاپ کتاب در استان ها
• چاپ کتاب در استان هرمزگان
• چاپ کتاب در استان یزد
• چاپ کتاب در اصفهان
• چاپ کتاب در انواع نسخه ها
• چاپ کتاب در اهواز
• چاپ کتاب در ایران
• چاپ کتاب در ایلام
• چاپ کتاب در بندر عباس
• چاپ کتاب در بوشهر
• چاپ کتاب در تبریز
• چاپ کتاب در تعداد کم
• چاپ کتاب در تهران
• چاپ کتاب در تیراز کم
• چاپ کتاب در تیراژ کم
• چاپ کتاب در چاپخانه
• چاپ کتاب در خارج از کشور
• چاپ کتاب در خوزستان
• چاپ کتاب در رشت
• چاپ کتاب در زنجان
• چاپ کتاب در ساری
• چاپ کتاب در ساوه
• چاپ کتاب در شاهرود
• چاپ کتاب در شهرستان
• چاپ کتاب در شیراز
• چاپ کتاب در قزوین
• چاپ کتاب در قم
• چاپ کتاب در کردستان
• چاپ کتاب در کرمان
• چاپ کتاب در کرمانشاه
• چاپ کتاب در کمترین زم
• چاپ کتاب در کمترین زمان
• چاپ کتاب در گرگان
• چاپ کتاب در گلستان
• چاپ کتاب در مازندران
• چاپ کتاب در مشهد
• چاپ کتاب در نسخه پایین
• چاپ کتاب در نسخه های پایین
• چاپ کتاب در همدان
• چاپ کتاب در ورد
• چاپ کتاب درچابکسر
• چاپ کتاب دررامسر
• چاپ کتاب دررودسر
• چاپ کتاب درلرستان
• چاپ کتاب رایگان
• چاپ کتاب روی کاغذ گلاسه
• چاپ کتاب روی مقوا گلاسه
• چاپ کتاب سریع
• چاپ کتاب شعر
• چاپ کتاب شعر ُ نشر کتاب
• چاپ کتاب شعر شما
• چاپ کتاب شما
• چاپ کتاب صفحه آرایی
• چاپ کتاب عکس
• چاپ کتاب علمی
• چاپ کتاب فنی
• چاپ کتاب فوری
• چاپ کتاب قصه ها
• چاپ کتاب کودک
• چاپ کتاب کودکان
• چاپ کتاب گلاسه
• چاپ کتاب ما
• چاپ کتاب مجانی
• چاپ کتاب مراحل
• چاپ کتاب مستقیم به چاپخانه
• چاپ کتاب مشهد
• چاپ کتاب من
• چاپ کتاب مهندسی پزشکی
• چاپ کتاب ناشر
• چاپ کتاب نمایشنامه ها
• چاپ کتاب هزینه
• چاپ کتاب و بسته بندی
• چاپ کتاب و پایان نامه
• چاپ کتاب و فروش کتاب
• چاپ کتاب وتبلیغات
• چاپ کتابدر شیراز
• چاپ کتابعکس
• چاپ کتابکودک
• چاپ کتابهای آموزشی
• چاپ کتابهای کودکانه
• چاپ کتب در نسخه کم
• چاپ کتب درسی
• چاپ کردن کتاب فیلم نامه ها
• چاپ کم هزینه
• چاپ و تبلیغات کتاب
• چاپ و صحافی کتاب
• چاپ و نشر
• چاپ و نشر کتاب
• چاپ و نشر کتاب پزشکی
• چاپ و نشر کتب پزشکی
• چاپ و نشر کتب درسی ایران
• چاپخانه
• چاپخانه چاپ کتاب
• چاپخانه کتاب
• چاپخانه ها
• چاپكتاب
• چاپكتاب پایاننامه
• چاپوتبلیغات
• چرا کتاب بنویسم
• چطور پایان نامه را با هزینه کم کتاب کنم
• چطور پایان نامه را کتاب کنیم
• چگونگي چاپ كتاب
• چگونگي چاپ كتاب از پایان نامه
• چگونگی چاپ رمان
• چگونگی چاپ کتاب
• چگونگی دادن رمان به انتشارات
• چگونه پایان نامه ام را کتاب کنم
• چگونه رمان خود را به انتشارات بدهیم
• چگونه رمانم را به انتشارات بدهم
• چگونه شعر هایم را چاپ کنم
• چگونه كتاب چاپ كنم
• چگونه كتاب چاپ كنيم
• چگونه کتاب بنویسم
• چگونه کتاب بنویسیم
• چگونه کتاب را چاپ میکنند
• چگونه کتاب کودک چاپ کنم
• چگونه کتاب کودک چاپ کنیم
• چگونه کتابم را چاپ کنم
• چگونه می توانم کتابم را چاپ کنم
• چگونه یک کتاب را به چاپ برسانم
• حروف¬چینی و صفحه¬آرایی کتاب
• حق التالیف چاپ کتاب
• حق الزحمه ترجمه کتاب
• حق چاپ کتاب
• حمایت از چاپ شعر
• حمایت از چاپ کتاب
• حمایت از چاپ کتاب اموزشی
• حمایت از چاپ کتاب تهران
• حمایت از چاپ کتاب داستان
• حمایت از چاپ کتاب رمان
• حمایت از چاپ کتاب شعر
• حمایت از چاپ کتاب علمی
• حمایت از چاپ کتاب فنی
• حمایت از چاپ کتاب کودک
• حمایت از چاپ کتاب موسیقی
• حمایت از چاپ کتاب نقاشی
• حمایت از چاپ کتاب نویسندگان
• حمل و نقل و سایر هزینه¬ها چاپ کتاب
• خبر چاپ کتاب
• خدمات چاپ کتاب
• خدمات چاپ و نشر کتاب
• خرید پایان نامه
• خرید پایان نامه علوم انسانی
• خرید حق التالیف کتاب
• خرید دستگاه چاپ کتاب
• خرید کتاب به اسم خود برای رزومه
• دانلود کتاب چاپ
• درآمد چاپ کتاب
• درآمد نوشتن کتاب
• درآمد نویسندگی
• درآمد نویسنده
• درامد چاپ کتاب
• درخواست کمک برای چاپ کتاب
• دریافت شابک از اداره کتاب
• دستگاه چاپ
• دستگاه چاپ افست
• دفتر فنی انتشارات کتاب
• رآورد هزینه چاپ کتاب
• راه های چاپ کتاب
• راهای چاپ کتاب
• راهنای چاپ کتاب
• راهنماي چاپ كتاب
• راهنمای چاپ کتاب
• راهنمای چاپ کتاب كتاب ناشر مولف
• راهنمای نشر کتاب
• راهنمای نوشتن کتاب
• راهنمایی برای چاپ کتاب
• راهنمایی چاپ کتاب
• رزومه کتاب
• روال چاپ کتاب
• روش تبدیل پایان نامه به کتاب
• روشهای تبدیل پایان نامه به کتاب
• زمان چاپ کتاب
• زینک جلد
• زینک چاپ کتاب
• زینک چهار رنگ کتاب
• زینک چهاررنگ چاپ کتاب
• زینگ
• سازمان چاپ کتاب
• سایت چاپ کتاب
• سایت چاپ کتاب درسی
• سایز استاندارد چاپ کتاب
• سایز استاندارد کتاب
• سایز فونت کتاب
• سایز کتاب
• سلفون¬کشی
• سیر اخذ مجوز کتاب
• سیر چاپ کتاب
• سیر چاپ و اخذ موز کتاب
• سیستم جامع صدور مجوز چاپ و نشر کتاب
• شابك گرفتن برای کتاب
• شرايط چاپ كتاب
• شرايط چاپ كتاب و پایان نامه
• شرایط چاپ کتاب
• شرایط چاپ یک کتاب
• شرایط چاپ یک کتاب چیست
• شرکت تبلیغاتی کتاب
• شرکت تبلیغاتی کتاب و رمان
• شعر خود را چگونه کتاب کنم
• شناسنامه كتاب
• شناسنامه کتاب
• شناسنامه کتاب چیست
• صحافی کتاب
• صحفه فهرست
• صفحات داخلی کتاب
• صفحه آرایی کتاب برای چاپ
• صفحه آرایی کتاب شعر
• صفحه ارایی پایان نامه
• صفحه ارایی کتاب برای چاپ
• صفحه شناسنامه کتاب
• ضوابط چاپ کتاب
• طراح کتاب
• طراحی پایان نامه گرافیککتاب پایان نامه
• طراحی جلد
• طراحی صفحات کتاب
• طراحی صفحه عنوان کتاب چاپ كتاب با هزينه ناشر برای گرفتن فیپاشناسنامه یک کتاب
• طراحی گرافیک کتاب
• طرح جلد کتاب
• طرح روی جلد کتاب
• طریقه چاپ کتاب
• طریقه ی چاپ کتاب
• عقد قرارداد چاپ کتاب
• فراخوان چاپ کتاب
• فراخوان چاپ کتاب رمان
• فراخوان چاپ کتاب شعر
• فرایند چاپ کتاب
• فرایند گرفتن مجوز برای کتاب
• فرایند مجوز کتاب
• فرم چاپ کتاب
• فرمت چاپ کتاب
• فرمول محاسبه هزینه چاپ کتاب
• فروشگاه کتاب
• فهرست بها کتابهای پزشکی
• فهرست نويسي كتابخانه ملي
• فهرست نویسی فیپا
• فونت برای چاپ کتاب
• فونت پایان نامه
• فونت چاپ کتاب
• فونت کتاب
• فونت کتاب شعر
• فونت کتاب ها
• فونت مناسب چاپ کتاب
• فيپا
• فیلم چاپ کتاب
• فیلم و زینک چاپ کتاب
• قرارداد انتشار کتاب
• قرارداد با ناشر
• قرارداد چاپ کتاب
• قطع استاندارد چاپ کتاب
• قطع کتاب
• قوانین چاپ کتاب
• قیمت چاپ
• قیمت چاپ برای یک کتاب
• قیمت چاپ کتاب
• قیمت چاپ یک کتاب
• قیمت کتاب
• قیمت گذاری برای چاپ کتاب
• قیمتچاپ کتاب
• كتاب
• كتاب چاپفهرست
• کاغذ برای چاپ کتاب
• کاغذ زینک
• کانون آگهی و تبلیغات
• کانون آگهی و تبلیغاتی
• کانون تبلیغات چاپ کتاب
• کانون تبلیغاتی
• کتاب از طراحی تا چاپ
• کتاب چاپ و نشر
• کتاب شعر
• کتاب طراحی تا چاپ
• کتاب غیر قابل چاپ
• کتاب نویسی
• کتاب های در دست چاپ
• کتابهای چاپ نشده
• کتابهای نایاپ
• کلید واژه چگونه میشود پایان نامه را کتاب کرد
• کمک برای چاپ کتاب
• گرافیست کتاب
• گرافیک چاپ کتاب
• گرفتن فیپا
• گرفتن مجوز برای چاپ كتاب
• گرفتن مجوز چاپ
• گرفتن مجوز چاپ پایان نامه
• گرفتن مجوز چاپ كتاب و پایان نامه
• گرفتن مجوز چاپ کتاب
• گرفتن مجوز کتاب
• گواهی چاپ کتاب
• لیتوگرافی چاپ کتاب
• لیست قیمت برای چاپ کتاب
• مجوز ارشاد كتاب
• مجوز پایان نامه
• مجوز چاپ كتاب
• مجوز چاپ كتاب ِنحوه تبدیل پایان نامه به کتاب
• مجوز چاپ کتاب از پایان نامه
• محاسبه هزینه چاپ کتاب
• مراحا اخذ مجوز چاپ کتاب
• مراحل اخذ مجوز چاپ کتاب
• مراحل تبدیل پایان نامه به کتاب
• مراحل چاپ پایان نامه
• مراحل چاپ رمان
• مراحل چاپ كتاب
• مراحل چاپ كتاب و پایان نامه
• مراحل چاپ کتاب چگونه است
• مراحل چاپ کتاب در چاپخانه
• مراحل چاپ کتاب علمی
• مراحل چاپ کتاب کودکان
• مراحل چاپ یک کتاب
• مرکز چاپ کتاب
• مستقیم با چاپ خانه=چاپخانه افست
• مستقیم با چاپخانه کتاب
• مستقیم به چاپ خانه
• مستقیم چاپخانه
• مشخصات شناسنامه کتاب
• مشخصات فنی چاپ کتاب
• مشخصات فنی قطع خشتی
• مشخصات ورنی سرد در چاپ
• مشخصات یونیفورم جلد
• مشکلات تالیف وچاپ کتاب شاعران
• مشکلات کتاب ادبیات راهنمایی
• مشکلات یک نویسنده چیست
• معروفترین انتشارات برای چاپ کتاب
• معروفترین انتشارات برای چاپ کتاب دینی ادبیات علوم انسانی فلسفه
• معروفترین انتشارات برای چاپ کتاب رمان
• معروفترین انتشارات برای چاپ کتاب شعر
• معروفترین انتشارات برای چاپ کتاب کودک
• معروفترین انتشارات برای چاپ کتاب مدیریت بهداشت مهندسی
• معروفترین انتشارات برای چاپ کتاب مهندسی پزشکی علمی
• معروفترین انتشارات برای چاپ کتابشعر
• مقاله آی اس آی
• مقوا برای جلد کتاب
• مقوای گلاسه و چاپ کتاب
• مقوای مناسب برای جلد کتاب
• موارد روي جلد كتاب
• موسسه تبلیغات کتاب
• موسسه تبلیغاتی
• مولف کتاب چه تاثیراتی دارد؟
• مولف ناشر
• مي خوام كتاب چاژ كنم
• می خوام کتاب چاپ کنم
• میخواهم کتابم را چاپ کنم
• میزان حق تالیف برای مولف
• میزان درآمد نشر کتاب
• ناشر
• ناشر برای چاپ رمان
• ناشر برای چاپ کتاب ترجمه شده
• ناشرکتابچاپدیجیتال
• ناشرکتب چاپ دیجیتال
• نحوه اخذ مجوز چاپ کتاب
• نحوه تبدیل پایان نامه به کتاب
• نحوه تبدیل پایان نامه پزشکی به کتاب
• نحوه چاپ رمان
• نحوه چاپ كتاب
• نحوه چاپ كتاب و پایان نامه
• نحوه چاپ کتاب
• نحوه چاپ کتاب فرهنگی و هنری
• نحوه چاپ کتاب های امتیاز دار
• نحوه نگارش و چاپ کتاب
• نحوه نوشتن کتاب دانشگاهی
• نرخ چاپ صحه رنگی کتاب اول
• نرخ حق التالیف
• نشر کتاب
• نقاشی گل برای جلد کتاب
• نقاط طلایی جلد کتاب
• نکات چاپ کتاب
• نگارش کتاب فونت
• نمایشگاه کتاب تهزان
• نمونه آستر بدرقه
• نمونه ساده طرح جلد کتاب
• نمونه طرح جلد کتاب
• نمونه طرح جلد کتاب تذهیب
• نمونه طرح روی جلد کتاب
• نوشتن پایان نامه
• نوشتن كتاب
• نوشتن کتاب
• نوشتن کتاب برای رزومه
• نوشتن مقاله isi
• نوشتن مقاله آی اس آی
• نوع جلد کتاب
• نوع فونت کتاب
• نوع فونت کتاب چه باشد؟
• نوع فونت کتابها
• نوع و جنس جلد کتاب در صحافی
• هزینه تبدیل پایان نامه به کتاب
• هزینه چاپ پایان نامه
• هزینه چاپ کتاب
• هزینه چاپ کتاب 200 صفحه ای
• هزینه چاپ کتاب چقدر است
• هزینه چاپ کتاب رمان
• هزینه چاپ کتاب شعر
• هزینه چاپ کتاب صفحه ای
• هزینه چاپ یک کتاب
• هزینه مراحل اداری
• هزینه نوشتن پایان نامه
• وبلاگ چاپ کتاب
• ویراستاری پایان نامه و کتاب
• ویراستاری کتاب
• ویزیتور چاپ کتاب